Bezpieczeństwo infrastruktury IT w placówkach opieki zdrowotnej

Bezpieczeństwo IT w placówkach medycznych stanowi ważny element ochrony danych pacjentów, a także zapewnienia ciągłości działania szpitali i przychodni. Systemy informatyczne w ochronie zdrowia są coraz częściej celem ataków hakerskich. Konsekwencje naruszenia bezpieczeństwa informacji mogą okazać się naprawdę groźne – obejmują zarówno naruszenia poufności danych, jak i zagrożenie życia pacjentów w wyniku blokady dostępu do informacji medycznych. Wdrożenie skutecznych strategii ochrony infrastruktury IT staje się priorytetem każdej placówki medycznej. Jak wygląda zarządzanie kryzysowe w organizacjach zajmujących się świadczeniem opieki zdrowotnej?

Dlaczego bezpieczeństwo IT w placówkach medycznych jest priorytetem?

Placówki medyczne operują na skomplikowanych systemach informatycznych, które obejmują elektroniczne rekordy medyczne zawierające dane pacjentów, systemy diagnostyczne i laboratoryjne, urządzenia Internetu Rzeczy (IoT), takie jak pompy infuzyjne czy rozruszniki serca, a także zintegrowane systemy szpitalne do zarządzania ruchem pacjentów i zasobami. Każdy z tych elementów wymaga odpowiedniej ochrony przed zagrożeniami cybernetycznymi. Brak odpowiednich zabezpieczeń prowadzi do poważnych zagrożeń, w tym:

• ataków ransomware, które blokują dostęp do danych pacjentów i wymagają okupu;
• phishingu, umożliwiającego cyberprzestępcom wyłudzanie danych logowania;
• ataków na urządzenia IoT, w których hakerzy mogą manipulować sprzętem diagnostycznym.
  

Przykłady rzeczywistych incydentów pokazują skalę problemu. Atak ransomware na szpital w Pajęcznie sparaliżował jego działalność. Do ataku doszło w lutym 2022 roku, kiedy złośliwe oprogramowanie zaszyfrowało dane osobowe 30 tysięcy pacjentów oraz ponad tysiąca pracowników. Placówka nie posiadała wcześniej analizy ryzyka dla danych osobowych, działania naprawcze podjęto dopiero po incydencie, angażując ekspertów, którzy wskazali luki w zabezpieczeniach i przeprowadzili szkolenia dla personelu. W konsekwencji, w sierpniu 2022 roku prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nałożył na placówkę karę w wysokości 40 tysięcy złotych za niewystarczające zabezpieczenia systemu.

Podstawy zarządzania kryzysowego w ochronie zdrowia

Zarządzanie kryzysowe w IT – jako nieodzowny element ochrony placówek zdrowotnych przed cyberatakami – obejmuje działania przygotowawcze, reagowanie na incydenty oraz odbudowę systemów po ataku. Planowanie strategiczne i szybka reakcja wpływają bezpośrednio na minimalizację strat i zagrożeń.

W przypadku ochrony zdrowia naruszenie bezpieczeństwa informacji może skutkować brakiem dostępu do danych danego pacjenta, a tym samym dokumentacji medycznej. 

Co to jest zarządzanie kryzysowe w IT?

Zarządzanie kryzysowe to złożony proces, który obejmuje przygotowanie, reagowanie i odbudowę po incydentach bezpieczeństwa. Jego celem jest minimalizacja strat oraz zapewnienie ciągłości działania organizacji w przypadku awarii, cyberataków czy innych zagrożeń. W praktyce zarządzanie kryzysowe polega na identyfikacji potencjalnego ryzyka, wdrażaniu procedur zapobiegawczych oraz opracowywaniu strategii reakcji na incydenty. W przypadku ochrony zdrowia odpowiednia reakcja i koordynacja działań jest niezwykle ważna dla życia i zdrowia pacjentów.

4 fazy zarządzania kryzysowego w IT

Zarządzanie kryzysowe w IT obejmuje cztery fazy, które pomagają minimalizować skutki cyberzagrożeń i zapewniają sprawne funkcjonowanie systemów informatycznych:

• przygotowanie – obejmuje identyfikację zagrożeń, przeprowadzanie audytów bezpieczeństwa oraz szkolenie personelu w zakresie cyberzagrożeń;
• zapobieganie – polega na wdrażaniu polityk bezpieczeństwa, tworzeniu systemów backupu oraz monitorowaniu incydentów za pomocą narzędzi SIEM;
• reagowanie – skupia się na szybkim wykrywaniu ataków, blokowaniu zagrożeń oraz przywracaniu dostępu do zaszyfrowanych danych;
• odbudowa – oznacza analizę przyczyn incydentu, wdrażanie ulepszeń w zabezpieczeniach oraz przeprowadzanie testów penetracyjnych w celu eliminacji potencjalnych luk w systemie.
  

Struktura zarządzania kryzysowego w placówkach zdrowotnych

W skład struktury zarządzania kryzysowego wchodzą następujące role:

• administrator IT – odpowiedzialny za infrastrukturę i jej zabezpieczenia;
• CSIRT (Zespół Reagowania na Incydenty) – monitoruje zagrożenia i odpowiada na ataki;
• kierownictwo szpitala – nadzoruje działania w zakresie cyberbezpieczeństwa i współpracuje z organami regulacyjnymi oraz firmami doradczymi w tym obszarze.
  

Planowanie i wdrażanie planu zarządzania kryzysowego

Skuteczne planowanie zarządzania kryzysowego zaczyna się od analizy ryzyka i identyfikacji kluczowych zasobów IT w placówce. Następnie należy opracować politykę bezpieczeństwa IT oraz procedury reagowania na incydenty, które określą działania w przypadku cyberataku. Niezbędne jest również szkolenie personelu medycznego i administracyjnego w zakresie cyberzagrożeń oraz regularne przeprowadzanie testów i symulacji incydentów w celu weryfikacji skuteczności przyjętej strategii.

Najczęstsze zagrożenia dla infrastruktury IT w placówkach medycznych

Placówki medyczne mierzą się z wieloma formami zagrożeń dla infrastruktury IT, z których część może mieć bezpośredni wpływ na życie pacjentów oraz funkcjonowanie całej instytucji. Zrozumienie typowych wektorów ataku stanowi fundament skutecznej ochrony infrastruktury IT w sektorze medycznym. Do najczęstszych zagrożeń należą:

• ataki ransomware – szyfrowanie danych pacjentów, żądanie okupu​;
• phishing i socjotechnika – manipulowanie pracownikami do podania danych logowania​;
• ataki na urządzenia IoT – manipulowanie sprzętem diagnostycznym, osłabianie zabezpieczeń​;
• luki w systemach IT – brak aktualizacji, przestarzałe oprogramowanie, słabe hasła​;
• błędy ludzkie – brak świadomości personelu, otwieranie niebezpiecznych załączników​.

Jak rozpocząć wdrażanie zasad bezpieczeństwa IT w swojej placówce?

Audyt infrastruktury IT pozwala zidentyfikować podatności i określić, które elementy systemu wymagają natychmiastowej interwencji. Kolejnym działaniem powinno być opracowanie dopasowanej do specyfiki placówki polityki bezpieczeństwa informacji. Należy również wdrożyć podstawowe środki ochrony – m.in. firewall, systemy detekcji zagrożeń, narzędzia do backupu danych i centralne zarządzanie dostępami. Personel powinien przechodzić cykliczne szkolenia, obejmujące również testy socjotechniczne, które pomagają w utrwalaniu bezpiecznych nawyków.

Aktualny harmonogram szkoleń

Pobierz

Jak certyfikacja ISO 27001 wspiera bezpieczeństwo infrastruktury IT?

Certyfikacja ISO 27001 to formalny i dobrowolny proces potwierdzający, że organizacja wdrożyła skuteczny system zarządzania bezpieczeństwem informacji. Obejmuje m.in. analizę ryzyka, dokumentowanie procesów, audyty wewnętrzne oraz przegląd polityk i procedur przed ostatecznym audytem certyfikującym. Organizacje, które spełniają wymagania normy, po wydaniu pozytywnej decyzji jednostki certyfikującej uzyskują certyfikat, czyli dokument poświadczający zgodność ich działań z międzynarodowymi standardami. 

Dla placówek medycznych wdrożenie ISO 27001 to nie tylko uporządkowanie kwestii związanych z bezpieczeństwem IT, ale przede wszystkim skuteczniejsza ochrona wrażliwych danych pacjentów, minimalizacja ryzyka cyberataków i zgodność z regulacjami prawnymi. Co więcej, certyfikacja zwiększa zaufanie pacjentów i partnerów biznesowych, podkreślając profesjonalne podejście do zarządzania bezpieczeństwem informacji oraz gotowość do reagowania na incydenty.

Aktualności